Dövlət vəsaiti hesabına maliyələşən layihələrdə risklərin təhlilinin informasiya təminatı

Dissertasiyanın növü: Postgraduate

Dissertasiyanın aid olduğu qurum: Azerbaijan State University of Economics (UNEC), Rəqəmsal İqtisadiyyat Fakültəsi, Rəqəmsal Texnologiyalar Və Tətbiqi İnformatika Kafedrası, Azerbaijan

Dissertasiyanın təsdiq tarixi: 2022

Dissertasiyanın dili: Azerbaijani

Tələbə: Həsənova Əminə Mahmud qızı

MəsləhətçiMəlahət Orucova

Açıq Arxiv Kolleksiyası: Dissertasiya, Rəqəmsal Yaddaş Kolleksiyası

Qısa məlumat:

Mövzunun aktuallığı: İnvestisiya layihələrinin  həyata keçirilməsinidə la-yihələrin effektliliyinin qiymətləndirilməsi maraq doğurur və investisiya layi-hələrinin qiymətləndirilməsi üçün statistik və dinamik metodlarla layihə göstəri-cilərinin tapılması  əhəmiyyət kəsb edir.

Tədqiqat işinin məqsədi: Bu tədqiat işinin məqsədi investisiya layihələri-nin hazırlanması mərhələsi, onların effektliliyinin qiymətləndirilməsi, investisi-ya layihələrinin proqram təminatı və risklərin təhlili ilə bağlı məsələlərin araşdı-rılmasından  iarətdir

İşdə aşağıdakı nəticələr  alınmışdır:

1.       İnvestisiyaların ümumi strukturlarına onların real (birbaşa) investisi-yalar və maliyyə (portfel) investisiyalarına  bölünməsi daxildir və in-vestisiyaların investisiya obyekyinə, məqsədinə,resursların mülkiyyəyt formalarına və müddətinə  əsaslanan  növləri  vardır.

2.       Beynəlxalq təcrübəyə əsasən investisiya layihələrinin hazırlanmışinin  investisiyadan əvvəlki dövr, investisiya mərhələsi, istismar dövrü və ləğvetmə dövrü kimi dörd əsas dövrü vardır. Ən kapital tutumlu dövr istismar dövrüdür ki, bu dördə investisiyaları dayandırmaq mümkün deyil.

3.       Müəyyən edilmişdir ki, investisiya layihəsinin effektivliyi onun iştirak-çılarının maraqlarından asılı olaraq xərclərin və nəticələrin nisbətini zaman asılılığını nəzərə almayan statistik metodla hesablanan PP, ARR və zamandan asılılığı nəzərə alan dinamik metodla hesablanan NPV, Rİ, İRR, MİRR, DRR göstəricilər sistemi ilə xarakterizə olunur.

4.       Aşkar olunmuşdur ki, investisiya layihələrinin qiymətləndirilməsində xalis cari dəyər – NPV ən  geniş yayılmış göstəricidir və onun qiymət müsbət olarsa  layihə qəbul edilməli, mənfi olarsa rədd edilməlidir.

5.        Məlum olmuşdur ki, əgər hesablama zamanı PI göstəricisinin qiymət vahiddən böyük olarsa, o zaman layihə qəbul edilməli, az olarsa, rədd edilməlidir və eyni NPV göstəricilərinə malik, lakin tələb olunan investisiyaların müxtəlif həcmlərinə malik bir neçə layihə arasından layihə seçərkən  Rİ göstəricisi  vacib əhəmiyyətə malikdir.

6.       Konkret layihələr üçün NPV göstəriciləri hesablanmışdır və qeyd olun-muşdur ki, NPV göstəricisi böyük olan layihənin qəbul edilməsi məqsə-dəuyğundur.

7.       Rusiyada geniş yayılmış «Альт-Инвест», «Project Expert» və «ТЭО-ИНВЕСТ» investisiya proqramlarının müqayisəli analizi verilmiş, «COMFAR» proqramının qiymətinin və funksional xüsusiyyətlərinin istifadəçi diqqətini cəlb etməsinin mümkünsüz olmasına baxmayaraq qəbul edilmiş beynəlxalq standart olması   müəyyən olunmuşdur

8.       Layihəsinin iqtisadi səmərəliliyi göstəriciləri «Project Expert» proqra-mından istifadə etməklə hesablana  bilər.

9.       İnvestisiya mühitinin informasiya təminatı tədqiq olunmuş, investisiya layihələrinin hesablanması və analizi proqramlarının müqayisəli təhlili aparılmış, Excel cədvəl prosessoru bazasında fəaliyyət götərən yerli və xarici proqram məhsullarının funksional imkanları aydınlaşdırılmış və yerli proqramların öz xarıci analoqlarından üstün olması müəyyən edil-mişdir.

10.  Həssaslıq təhlili göstəricilərin layihəyə təsirini mümkün qədər aydın şəkildə göstərir, lakin əsas çatışmazlıq ondan ibarətdir ki, mümkün göstəricilərdən yalnız birinin təsirinin təhlili aparılır və qalan amillərin dəyişməz qalması nəzərdə tutulur. Reallıqda bir neçə amil eyni vaxtda bu və ya digər dərəcədə dəyişir.