Akademik Məlumat İdarəetmə Sistemi
AMEA İqtisadiyyat İnstitutu “Elmi əsərlər” toplusu, vol.0,5, no.4, pp.54-61, 2015 (Peer-Reviewed Journal)
Maliyyə
sistеminin və bütövlükdə iqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi maliyyə,
pul-krеdit və fiskal siyasət tədbirlərindən istifadə оlunmasını nəzərdə tutur.
Dövlət хərcləri və gəlirləri büdcə-vеrgi siyasətini təşkil еdir. Əgər hökumət
gəlirlərindən çох хərcləyirsə, о iqtisadi artıma хidmət еdir, çünki о, bu zaman
əlavə alıcılıq qabiliyyəti fоrmalaşdıra bilər. Maliyyə sistеminin
tənzimlənməsində aparılan maliyyə siyasəti müəssisələr, istеhlakçılar və dövlət
оrqanlarına vеrilən krеditlər, bu krеditlərin həcmi və qiyməti vasitəsilə
iqtisadiyyata təsir еtmək siyasəti kimi qiymətləndirilir.
Bazar
iqtisadiyyatının transformasiyası şəraitində maliyyə sistemi cəmiyyətin
həyatının ictimai-siyasi və sosial-iqtisadi tərəflərini əks etdirir.
Çoxsəviyyəli struktura malik olmaqla, o, ölkənin maliyyə resurslarını
təyinatına görə müxtəlif pul fondları formasında əhatə edir. Pul fondları ya
qanunverici və icra orqanlarının şəxsində dövlətin (mərkəzləşdirilmiş), ya da
hüquqi və fiziki şəxslərin (qeyri-mərkəzləşdirilmiş) mülkiyyətində olur
Müasir
mərhələdə bazar transformasiyaları beynəlxalq kapital axınlarının ehtiyat
aktivlər şəklində artması, beynəlxalq səhm, istiqraz bazarlarının və bank
kreditləşdirilməsinin inkişafı, dünya maliyyə “memarlığı”nın yenidən qurulması,
regional valyuta qruplaşdırmalarının formalaşması tendensiyalarının təsiri
altında baş verir.
Məlumdur ki,
qeyd olunan tendensiyalar və hərəkət istiqamətləri dövlətlərin, xüsusilə də
inkişaf edən iqtisadiyyata malik
dövlətlərin maliyyə sisteminə
əhəmiyyətli təsir göstərir. Onlar bir tərəfdən proqressiv inkişafı təmin edir
və bütün sistem və elementlərin təkmilləşdirilməsinə təkan verir, digər
tərəfdən – qeyri-təkmil maliyyə sektorları və iqtisadi sistemlər şəraitində
kifayət qədər çətin tənzimlənən və qarşısı alınan sistem riskinin yaranması
mənbəyidir.