Filologiya məsələləri, pp.163-169, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
Fixed word combinations occupy an
important place in the vocabulary of our language. Fixed expressions formed in
the language as a result of metaphor are called phraseologisms. Phraseologisms
exist in our language in the form of word combinations and sentences. Folk
beliefs are included in many phraseology of the Azerbaijani language. The
people of Azerbaijan considered water, wood, fire, sun, moon, sky, mountain and
many beings as sacred, and many beliefs related to them appeared. These beliefs
are reflected in the ancient oral folk literature samples and in the formed
word combinations. Water, trees, mountains and etc. are among the cults of the
Turkic people. We find a lot of phraseological combinations related to these
words in our language. If we consider the essence of these phraseological
combinations, we can see their connection with folk beliefs. In the research,
the sub-layers of phraseologisms are investigated, their connection with
beliefs is revealed. During the research, the beliefs of both Turkish peoples
and other peoples are looked at, and phraseologisms are analyzed on a general
level. The article analyzes the beliefs associated with phraseologisms. In
phraseologisms, beliefs that are not on the face, hidden in the substratum,
rooted in their essence are also revealed.
Sabit söz
birləşmələri dilimizin lüğət tərkibində önəmli yer tutur. Məcazlaşma nəticəsində dildə təşəkkül tapmış sabit
ifadələr frazeologizm
adlanır. Frazeologizmlər dilimizdə söz birləşməsi və cümlə şəklində mövcuddur. Azərbaycan
dilinin bir çox frazeologizmlərində xalq
inancları ehtiva olunur. Azərbaycan xalqı
suyu, ağacı, odu, Günəşi, Ayı, göyü, dağı və bir çox varlıqları müqəddəs
hesab etmiş, onlarla bağlı bir çox inanclar ortaya çıxmışdır. Bu inanclar qədim
şifahi xalq ədəbiyyat nümunələrində də, qəlibləşən söz birləşmələrində də öz
əksini tapmışdır. Türk xalqlarının kultları sırasında su, ağac, dağ və s. var.
Bu sözlərlə bağlı dilimizdə xeyli frazeoloji birləşmələrə rast gəlirik. Bu
frazeoloji birləşmələrin mahiyyətinə nəzərə salsaq, xalq inancları ilə
bağlılığını görə bilərik. Tədqiqatda frazeologizmlərin alt qatları araşdırılır,
inanclarla bağlılığı ortaya çıxarılır. Araşdırma zamanı həm türk xalqlarının,
həm də digər xalqların inanclarına da nəzər salınır, frazeologizmlər ümumi
müstəvidə təhlil edirilir. Məqalədə frazeologizmlərin bağlı olduğu inanclar
təhlil edilir. Frazeologizmlərdə üzdə olmayan, alt qatında gizlənən,
mahiyyətində kök salmış inanclar da ortaya çıxarılır.