Filologiya məsələləri, pp.89-95, 2019 (Peer-Reviewed Journal)
The category of cases is a grammatical category. This is mainly refers to the nouns. The
Nouns take a special morphological indicators and fall into different forms, by request of other
words and verbs within the sentence. At this time, the morphological indicators, that he has
adopted are called case suffixes. The case suffixes are the word-changing suffixes that make
connection between words. These suffixes are emphasized and are adjacent to words. The case
suffixes of the Noun, as a process that has a very ancient history, has been processed with some
phonetic variations at different times. In the modern Turkish and Azerbaijani language, casesuffixes have passed a certain period of time and used with different terms. In the article, we
talked widely about it. Although, the case suffixes in Azerbaijani language have stabilized from
the last century and reached a certain system. In Turkish this process is slowing down. There
are putting forward different ideas and rules around this issue by Turkish researchers. In
Azerbaijani, the cases of the Noun are divided into two groups: grammatical and spatial
grammatical cases. The category of grammatical case, that dominates spatial images in meaning
and content, includes dative case (yonluk hal), locative case (yerlik hal) and ablative case
(cixishliq hal). In Turkish these cases are examined. In some cases, these cases are used instead
of each other. At this time, the historicity is in the foreground. The study examines the research
of both Azerbaijani and Turkish researchers.
Hal kateqoriyası qrammatik kateqoriyadır. Əsasən, isimlərə aid edilir. İsimlər, eləcə də
cümlə daxilində digər sözlərin və feillərin tələbilə, xüsusi morfoloji göstəricilər qəbul edərək
müxtəlif formalara düşür. Bu zaman onun qəbul etdiyi morfoloji göstəricilər hal şəkilçiləri
adlanır. Hal şəkilçiləri sözlər arasında əlaqə yaradan sözdəyişdirici şəkilçilərdir. Bu şəkilçilər
vurğulu olub sözlərə bitişik yazılır. İsmin hal şəkilçiləri çox qədim tarixə malik olan bir proses
olaraq müxtəlif dövrlərdə müəyyən fonetik dəyişmələrlə işlənəmişdir.
Müasir Türkiyə və Azərbaycan türkcəsində də hal şəkilçiləri müəyyən bir tarixi dövr
keçmiş, müxtəlif terminlərlə işlədilmişdir. Məqalədə bu haqda geniş bəhs edilmişdir.
Azərbaycan dilində hal şəkilçiləri keçən əsrdən sabitləşərək müəyyən sistemə düşür.
Türk dilində bu proses ləngiməkdədir və türk tədqiqatçıları arasında bu məsələ ətrafında
müxtəlif fikirlər, qaydalar irəli sürülür. Azərbaycan dilində ismin halları 2 qrupa ayrılır:
qrammatik və məkani qrammatik hallar. Məna və məzmununda məkan çalarları üstünlük təşkil
edən qrammatik hal kateqoriyasına yönlük, yerlik, çıxışlıq halları daxildir. Türk dilində də bu
halların tədqiqinə nəzər yetirilir. Bəzi hallarda bu halların bir-birinin əvəzində işlənmə
məqamlarına da rast gəlinir. Bu zaman tarixilik ön planda olur. Tədqiqatda həm Azərbaycan,
həm türk tədqiqatçılarının araşdırmalarına nəzər salınır.