Akademik Məlumat İdarəetmə Sistemi
əncə Dövlət Universitetində 15-16 dekabr 2023-cü il tarixlərində Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş “Milli ekoloji prioritetlər və qlobal iqtisadi təhdidlər: yeni çağırışlar, imkanlar və perspektivlər” mövzusu, vol.13, pp.171-184, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
LOGİSTİK İNFRASTRUKTURUN ƏSAS KOMPONENTLƏRİ, ELEMENTLƏRİ, İDARƏ EDİLMƏSİ VƏ TƏŞKİLİ
Aslanov Zabit, Məmmədova Gülnarə, İmanova Gültəkin
Azerbaycan Dövlət
İqtisad Üniversiteti (UNEC), ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8777-4839
Xülasə: Tədqiqatın əsas hissəsi ənənəvi olaraq logistik
infrastrukturun üç əsas komponenti ayırd edilir: anbar, nəqliyyat və
informasiya. Bəzən qablaşdırma infrastrukturunu da əlavə edirlər.
Logistik infrastrukturun anbar komponentinin tipik obyektlərinə məhsul
istehsalçıları və distribyutorlarının anbarları, ictimai anbarlar (ticarət və
logistika vasitəçilərinin anbarları), logistika mərkəzləri, yükləmə-boşaltma
terminalları, paylama mərkəzləri, çeşidləmə və paylama anbarları, çarpaz dokinq
terminalları, ticari məntəqələrin anbarları və s. daxildir. Hər bir növün
obyektlərinin tələb olunan sayının, yerləşməsinin və iqtisadi funksiyalarının
müəyyənləşdirilməsi, istənilən şirkətin logistika infrastrukturunun
formalaşması (dizaynı) üzrə bütünf əaliyyətinin vacib elementini təşkil edir.
Acaq sözlər: loqistik infrostruktur, loqistik
komponentlər, anbar, yüklər, loqistik sistem, strategiya
Logistik
infrastrukturun anbar komponentini formalaşdırmağa başlayan biznes təşkilatı,
ilk növbədə hər növ bölmənin logistika strategiyasını tətbiq etmək üçün tələb
olunan həm şəxsi, həm də cəlb edilən logistik vasitəçilərin sayını və
yerləşməsini müəyyən etməlidir.
Logistika sahəsindəki dörd fəaliyyət sahəsi - logistika
infrastrukturunun təşkili, məlumat mübadiləsi, nəqliyyat və inventar
idarəedilməsi - bir çox müxtəlif yollarla vahid mövcud logistika sisteminə
birləşdirilə bilər. Onların hər biri potensial olaraq ümumi dəyəri ilə müştəri
xidmətinin müəyyən bir səviyyəsinə çatmağa imkan verir. Yüklərin daha çox
məhsuldarlığı və daşınması üçün standart modullar ümumiyyətlə daha geniş yük
vahidlərinə birləşdirilir, bunlara standart paletlər və müxtəlif növ
konteynerlər aid edilə bilər. Əgər anbar, yükdaşıma və qablaşdırma şirkətin
logistika sisteminə səmərəli şəkildə birləşdirilərsə, onlar inventar axınının
hərəkətini əhəmiyyətli dərəcədə sürətləndirər və asanlaşdırar.
Logistika
infrastrukturunun inkişafı (həm nəqliyyat, həm də saxlama) təkcə topdansatış
şirkətləri üçün deyil, həm də logistika vasitəçiləri üçün ən aktual problemdir.
Ölkədəki logistika vasitəçilərinin xidmətləri getdikcə populyarlaşır, buna
baxmayaraq əksər yerli istehsalçılar və zəncir təchiztçılar anbar problemlərini
şəxsi və ya icarəyə götürülmüş logistika infrastrukturu əsasında öz səyləri ilə
həll etməyə üstünlük verirlər.
Ədəbiyyat
1.Zeynalov
Ə. X. (2014) Azərbaycanın neft emalı müəssisələrində logistika fəaliyyətinin
səmərəli təşkili və idarə edilməsi, dissertasiya, AMEA, İqtisadiyyat İn-tu,
-169 səh
2.Logistika
və ticarət. İqtisadi islahatlar: Azərbaycan üçün təhlil və təklif olunan
təşəbbüslər /Azərb. Resp.
Prezidentinin
İqtisadi İslahatlar üzrə Köməkçisi Xidməti, 2016, -138 səh
3.Дыбская В.В. (2018) Управление складированиемь в цепях поставок.-М.: Альфа-Пресс,. – 720 стр
4.Носов А.Л. (2017) Региональнаяь
логистика. – М.:Альфа-Пресс, – 168 стр