LÜĞƏTLƏRİN TƏSNİFATINA DAİR ELMİ-NƏZƏRİ FİKİRLƏR


Əmrahova M.

Filologiya məsələləri, vol.348, no.3, pp.63-71, 2022 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Volume: 348 Issue: 3
  • Publication Date: 2022
  • Journal Name: Filologiya məsələləri
  • Page Numbers: pp.63-71
  • Azerbaijan State University of Economics (UNEC) Affiliated: Yes

Abstract

LÜĞƏTLƏRİN TƏSNİFATINA DAİR ELMİ-NƏZƏRİ FİKİRLƏR

Xülasə

Məqalədə lüğətlərin tipologiyasından geniş söz açılmış, lüğətlərin tərtibi prinsipləri və quruluşu, habelə məsələyə münasibətdə Azərbaycan və dünya dilçilərinin fikirləri şərh olunmuşdur. Leksikoqrafiya lüğət tərtibinin nəzəri və praktik cəhətlərini özündə əks etdirir. Lüğətçiliyin əsas vəzifəsi bu və ya başqa bir dilin söz və frazeoloji vahidlərini yığıb sistemə salmaq, söz və ifadələrin əmələ gəlməsini, tarixi inkişafını izləmək, mənasını izah etmək, onu aydınlaşdırmaqdan ibarətdir. Lüğət hər bir xalqın mədəniyyətinin göstəricilərindəndir.  Eyni zamanda, məqalədə leksikoqrafiyanın mühüm bir probleminə: lüğətlərin quruluşu və tərtibi prisiplərinə həsr olunmuşdur. Nəzəri dilçilikdə lüğətlərin tərtibi və quruluşu ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bu barədə Azərbaycan dilçiliyində də fərqli yanaşmalar vardır. Məqalədə həmin fikirlərin bir hissəsi müqayisəli şəkildə təqdim edilmişdir. Həmçinin Azərbaycan filologiyasında professor Bəkir Çobanzadənin  lüğətlərin tərtibi və quruluşu ilə bağlı elmi fikirləri vurğulanmışdır.  S.Cəfərovun, A.Qurbanovun və türkiyəli alimlərdən D.Aksanın, G.Ölkərin, E.Yılmazın, S.Baskının, o cümlədən avropalı alimlərdən Atkins, Rundell və başqalarının mövzu ilə bağlı baxışları, fikirləri  şərh olunmuşdur. Müəllif  tədris lüğətçiliyi haqqında məlumat vermiş və göstərmişdir ki, tədris lüğətçiliyinin əsas inkişaf istiqamətləri dilçiliyin ideyaları, tədris prosesinin ehtiyacları ilə müəyyənləşir. Olduqca rəngarəng və çeşidliyə, məzmuna malik lüğətlər zərurətini qoruyub saxlayır. Ensklopedik və filoloji istiqamətdə qruplaşan lüğətlərin günün tələbləri yönündə dövrü olaraq yenilənməsinə, təkmilləşməsinə diqqət artırılması da məqalədə vurğulanmışdır.