Akademik Məlumat İdarəetmə Sistemi
in: Sosyal Hizmet Uygulamalarında İnsan Hakları, Ferzan Durul,Umut Solmaz, Editor, Nika Yayınevi, Ankara, pp.93-112, 2023
Değişen dünya koşulları, yaşlı bireylerin yaşadıkları hak ihlallerini daha fazla gündeme getirmektedir. Nitekim dünya genelinde artan yaşlı nüfusu, yaşam beklentisinin artması, COVID–19 gibi deneyimlenen küresel değişimler ve riskler; yaşlıların karşılaştığı zorluklarla mücadele edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır (Council of Europe, 2022). Bu bakımdan sosyal hizmet mesleğinin yaşlı bireylere ve yaşamlarına yönelik müdahalesi, toplum içerisindeki dezavantajlı konumlarını iyileştirerek mikro, mezzo ve makro düzeyde güçlendirme süreçlerini içermektedir (Cox ve Pardasani, 2017). Yaşlı bireylere yönelik sunulan sosyal hizmet uygulamalarının işlevselliği için politik ve teorik altyapının desteklenmesi gerekmektedir (Phillips, 2018). Dolayısıyla hak temelli tartışmalarda yaşlı bireylerin daha fazla yer alabilmesi adına referans niteliğinde çalışmalara ihtiyaç vardır.
Mevcut çalışmada, yaşlı haklarına dair bilgi sunumu insan hakları bağlamında ele alınmaktadır. Uluslararası mevzuatta insan haklarının alt başlıklarından biri olarak yaşlı haklarına örtük bir şekilde yer verilmektedir (Fredvang ve Biggs, 2012). Günümüzde ise hala yaşlı hakları özelinde evrensel ve kapsamlı bir mevzuat oluşturulamamış; bu bakımdan yaşlı hakları görünmez kılınmıştır (Bachelet, 2021). Konunun önemine binaen sosyal hizmet bakış açısıyla kaleme alınan bu bölümde; yaşlılığa genel bir bakış sunulacak olup mevcut tanımlamalar, sınıflandırmalar, süreç içerisinde geçirdiği değişim ve dönüşümler, ulusal ve uluslararası hukukta yaşlı haklarına ilişkin temel bilgilere yer verilecektir.